Niewypłacalność, to jedna z przesłanek ogłoszenia upadłości osoby fizycznej lub prawnej. Brak majątku stanowi jednak przeszkodę do ogłoszenia upadłości, ponieważ to wnioskodawca zobowiązany jest do ponoszenia kosztów postępowania upadłościowego. Od czego uzależnione są koszty upadłości i czy można wnioskować o zwolnienie z kosztów postępowania upadłościowego?
- W przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik musi pokryć koszty zarówno rozpatrzenia tego wniosku, jak i późniejsze koszty likwidacji masy upadłości
- Podstawowym czynnikiem mającym wpływ na wysokość kosztów postępowania jest wynagrodzenie syndyka, którego ustawowym zadaniem jest zarząd masą upadłości
- Jego wysokość może wynosić od ¼ do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego
Co składa się na koszty upadłości?
Zarówno w przypadku tzw. upadłości konsumenckiej (która od 2020 r. dotyczy także przedsiębiorców, co szczegółowo wyjaśniamy w tym artykule) oraz upadłości innych podmiotów, koszty postępowania upadłościowego możemy podzielić na koszty związane z ogłoszeniem upadłości oraz koszty postępowania po ogłoszeniu upadłości.
Do tych pierwszych zaliczymy opłatę od wniosku o ogłoszenie upadłości oraz wszelkie inne koszty niezbędne do rozpoznania przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości i związane z nim czynności, w tym m.in.:
- wynagrodzenie i wydatki nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego – jeśli sąd powoła te osoby w celu zabezpieczenia majątku upadłego
- koszty koniecznych opinii biegłych
Z kolei do kosztów postępowania zalicza się wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności:
- wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy
- wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób
- wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli
- wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli
- koszty archiwizacji dokumentów
- koszty korespondencji
- koszty ogłoszeń
- koszty eksploatacji koniecznych pomieszczeń
- podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości
Koszty postępowania upadłościowego są co do zasady zaspokajane z masy upadłości, a więc z majątku upadłego. W wyjątkowych sytuacjach niektóre koszty mogą obciążać jednego lub kilku wierzycieli.
Wynagrodzenie syndyka
Prawo upadłościowe reguluje kwestie wysokości wynagrodzenia syndyka. Jego wysokość może wynosić od ¼ do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego. Kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r. wyniosła 6.220,80 zł.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może ustalić wynagrodzenie syndyka w wysokości do czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Upadłość konsumencka – koszty
Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej wynosi obecnie 30,00 zł.
Jeżeli majątek dłużnika chwilowo nie pozwala na pokrycie kosztów postępowania, koszty te tymczasowo pokrywa Skarb Państwa. Syndyk zarządzający masą upadłości zwróci te koszty Skarbowi Państwa po sprzedaży składników majątku upadłego.
Jeżeli sąd gdy sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, to równocześnie umorzone zostaną również pokryte przez Skarb Państwa koszty postępowania upadłościowego.
Upadłość spółki – koszty
Aktualna opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości osoby prawnej wynosi 1.000,00 zł. Razem z opłatą uiszcza się jednak także zaliczkę na koszty wynagrodzenia syndyka. W 2022 r. wynosi ona 5.882,99 zł.
Sąd dysponuje uprawnieniem do wezwania dłużnika do wpłaty zaliczki na inne wydatki. Jeżeli upadły nie posiada majątku pozwalającego na pokrycie kosztów postępowania sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości.
Zwolnienie od kosztów w postępowaniu upadłościowym
W przypadku upadłości konsumenckiej, zainteresowany zwolnieniem z kosztów powinien złożyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (formularz dostępny jest w siedzibach i na stronach internetowych sądów). Osoba fizyczna może się bowiem domagać zwolnienia od kosztów sądowych, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.
W przypadku osób prawnych nie wystarczy wykazanie, że dany podmiot nie posiada majątku pozwalającego na pokrycie kosztów postępowania. Spółka handlowa powinna wykazać także, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Oznacza to, że zwolnienie z kosztów sądowych spółki może się w praktyce okazać niemożliwe.
Przeczytaj także:
Upadłość i restrukturyzacja przedsiębiorcy
Postępowanie o rozwiązanie podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego
Potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z prawem upadłościowym? Nasza Kancelaria reprezentuje dłużników i wierzycieli przed sądami i innymi organami. Zachęcamy do kontaktu pod adresem kancelaria@kancelariafrey.pl
