Związany z pandemią wirusa COVID-19 stan epidemii w Polsce obowiązywał nieprzerwanie od dnia 20 marca 2020 r. Jednak już od dnia 16 maja 2022 r., zostanie zastąpiony przez stan zagrożenia epidemicznego. Jakie są skutki tej zmiany dla przedsiębiorców?
- Stan epidemii i stan zagrożenia epidemicznego, to dwie odrębne instytucje prawne, mimo, że w praktyce wywołują podobne skutki
- Większość uregulowań specustawy została wprowadzona zarówno na czas trwania stanu epidemii, jak i stanu zagrożenia epidemicznego
- Rozporządzeniem wchodzącym w życie 16 maja 2022 r. zmienionych zostanie jedynie kilka przepisów
Stan epidemii a stan zagrożenia epidemicznego – różnice
Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, stan epidemii oznacza sytuację prawną, wprowadzoną na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii, w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii.
Z kolei stan zagrożenia epidemicznego, to sytuacja prawna, wprowadzona na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii, w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.
Stwierdzenie wystąpienia któregokolwiek z powyższych stanów upoważnia władze państwa do wprowadzenia określonych nakazów, zakazów i ograniczeń.
Czy zniesienie stanu epidemii coś zmienia?
W reakcji na pandemię koronawirusa uchwalona została ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako „specustawa”). To w tej ustawie znajdują się przepisy wydłużające terminy na wykonanie określonych obowiązków wynikających z innych ustaw. Co ważne, w większości obowiązki te zostały zawieszone na czas trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, w zależności od tego, który z tych stanów zostanie odwołany jako ostatni.
Zatem odwołanie stanu epidemii z prawnego punktu widzenia w większości przypadków nie wywołuje żadnych konsekwencji. Terminy zaczną biec ponownie dopiero, gdy odwołany zostanie stan zagrożenia epidemicznego (i nie zostanie ponownie zastąpiony stanem epidemii) lub jeśli wybrane przepisy zostaną zniesione odrębną ustawą.
Które przepisy przestaną obowiązywać od dnia 16 maja 2022 r.?
Niektóre przepisy specustawy przestaną jednak obowiązywać w związku ze zniesieniem stanu epidemii, w tym m.in.:
- wygaśnie prawo do odliczania darowizn na cele związane z pandemią (można to zrobić najpóźniej do końca maja 2022 r.)
- do końca maja 2022 r. możliwa jest także jednorazowa amortyzacja środków trwałych służących do produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem pandemii
- od dnia 16 maja 2022 r. termin na zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego zapłaty na rachunek nieujęty w tzw. białej liście podatników VAT ponownie wyniesie jedynie 3 dni
Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego – skutki
Obecnie nie jest jeszcze znany termin, w którym polskie władze przewidują zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego. Należy mieć jednak na uwadze, że odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego i nie zastąpienie go stanem epidemii) spowoduje wznowienie biegu terminów dla wielu obowiązków, których spełnienie było zawieszone na mocy specustawy.
Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego spowoduje m.in. następujące konsekwencje, liczone od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego:
- pracodawcy stracą uprawnienie do zlecania pracy zdalnej w terminie 3 miesięcy
- pracodawcy będą mieli 180 dni na uaktualnienie badań okresowych pracowników
- w ciągu 60 dni pracodawcy będą musieli przeprowadzić okresowe szkolenia BHP
- przedsiębiorcy będą mieli 30 dni na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Warto jednak przemyśleć wcześniejsze dopełnienie niektórych obowiązków w tym m.in. zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego spowoduje masowy napływ spraw do sądów i organów administracyjnych i okres oczekiwania na ich załatwienie może się znacząco wydłużyć.
Potrzebują Państwo pomocy w kwestiach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej? Nasza Kancelaria świadczy doraźną i stałą pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
