Zgodnie z art. 299 k.s.h. członek zarządu spółki może się zwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, m.in. jeśli wykaże, że we właściwym czasie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Z literalnego brzmienia przepisów wynika, że już samo złożenie wniosku powinno być wystarczające dla ochrony członka zarządu. Jednakże, w orzecznictwie i w doktrynie prawniczej dominuje inny pogląd. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy zależności między wnioskiem o upadłość a odpowiedzialnością za długi spółki z o.o.
- Członek zarządu spółki może się zwolnić od odpowiedzialności za długi spółki z o.o. , jeśli wykaże, że we właściwym czasie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki
- Nie zawsze jednak samo złożenie wniosku o upadłość będzie decydować o zwolnieniu członka zarządu z odpowiedzialności za długi spółki z o.o.
- Co istotne, członek zarządu powinien podjąć wszelkie czynności zmierzające do kontynuacji postępowania
Zwolnienie z odpowiedzialności za długi spółki z o.o.
Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2011 r. (I CSK 574/10, LEX nr 950714), do uwolnienia się z odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 k.s.h. (odpowiedzialności za długi spółki z o.o.) nie wystarczy samo wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale konieczne jest także dokonanie wszelkich czynności procesowych niezbędnych do kontynuowania tego postępowania.
Natomiast jak wskazuje się w doktrynie, członek zarządu spółki ponosi przewidzianą w art. 299 k.s.h. odpowiedzialność za długi spółki z o.o. powstałe po objęciu przezeń funkcji także wtedy, gdy zgłoszony przez niego wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zostałby oddalony na tej podstawie, że majątek spółki nie wystarczyłby na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarczyłby jedynie na zaspokojenie tych kosztów (A. Kidyba [w:] Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, Gdańsk 2020, art. 299.).
Oddalenie wniosku o upadłość a odpowiedzialność członka zarządu
W postanowieniu o oddaleniu wniosku o upadłość zamieszcza się wzmiankę, że przyczyną tego oddalenia był brak majątku wystarczającego na pokrycie kosztów tego postępowania, o których mowa w art. 13 ust.1 pr. up. Jest to o tyle istotne, że informacja ta jest także zamieszczania w MSiG i KRS, zatem dłużnicy mogą wykorzystać takie postanowienie do udowodnienia bezskuteczności egzekucji wobec spółki (nie wszystkie sądy podzielają jednak ten pogląd).
Koszty upadłości spółki z o.o.
Koszty postępowania upadłościowego wymienia art. 230 ust. 1 pr. up. Należą do nich: wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób, wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli, wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli, koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń, podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości.
Sąd oddali wniosek, jeżeli uzna, że wartość majątku dłużnika jest równa kosztom postępowania lub niższa. Jak wskazuje SO w Rzeszowie w zarządzeniu z dnia 20.08.2014 r. (VI Gz 200/14, LEX nr 1890077): „celem postępowania upadłościowego, jak trafnie zauważył Sąd I instancji, jest zaspokojenie, choćby niepełne, wierzycieli upadłego dłużnika. Jeżeli zatem nie jest możliwe osiągnięcie tego celu, czego dobitnym świadectwem jest brak środków na pokrycie kosztów postępowania, w ogóle nie powinno się go wszczynać, a będące już w toku powinno się umorzyć”.
Jak wskazuje się w doktrynie: „Przy ocenie wartości majątku w relacji do przewidywanych kosztów bierzemy pod uwagę ogół praw majątkowych należących do dłużnika, czyli prawa majątkowe materialne i niematerialne” (P. Janda [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2020, art. 13).
Co istotne, oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości może także dodatkowo powiększyć zobowiązania spółki (a w konsekwencji członków zarządu). Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 54/15, 8.10.2015 r.): „Zobowiązania z tytułu wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego, niewyegzekwowane od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co do której oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze […] są objęte przewidzianą w art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialnością członków zarządu”.
Potrzebują Państwo pomocy w sprawach upadłościowych? Nasza Kancelaria świadczy usługi w tym zakresie. Szczegóły w zakładce prawo upadłościowe. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
