1 lipca 2024 r. wchodzi w życie większość zmian przewidzianych w ustawie z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy, co zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy oznaczają dla pracodawców.
- Zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy przedłużają legalny pobyt tych cudzoziemców na terytorium RP do dnia 30 września 2025 r.
- Ponadto Ukraińcy mogą w drodze przekształcenia dotychczasowych uprawnień pobytowych uzyskać kartę pobytu z dostępem do rynku pracy
- Nowelizacja ustawy wpływa także na obowiązki pracodawców, którzy będą musieli powiadamiać właściwy powiatowy urząd pracy o zatrudnieniu Ukraińca w terminie 7 dni od podjęcia pracy przez tę osobę
Zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy – długość legalnego pobytu
Zgodnie z uzasadnieniem projektu nowelizacji, ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (dalej jako ,,ustawa”) ma za zadanie zmianę, uzupełnienie lub przedłużenie funkcjonowania podstaw prawnych legalnego pobytu w Polsce obywateli Ukrainy, którzy musieli emigrować z tego kraju w związku z trwającym konfliktem zbrojnym. Dlatego ustawa przede wszystkim przedłuża okres obowiązywania tymczasowej ochrony dla obywateli Ukrainy, aż do 30 września 2025 r. (dotychczasowa ochrona kończyłaby się z dniem 30 czerwca 2024 r.).
Powyższe skutkuje także przedłużeniem dostępu do świadczeń zdrowotnych, świadczeń rodzinnych i socjalnych, świadczeń wypłacanych przez ZUS oraz możliwości pobytu w obiektach zbiorowego zakwaterowania.
Co więcej, ustawa rozszerza zakres dotychczasowej pomocy o dwie dalsze kategorie cudzoziemców: małoletnie dzieci obywateli Ukrainy oraz małoletnie dzieci małżonków obywateli Ukrainy. Dzięki temu kolejne kategorie cudzoziemców objętych ochroną tymczasową będą mogły korzystać z specjalnych świadczeń i innych udogodnień, które polskie władze wprowadziły dla potrzeb osób emigrujących z Ukrainy po 24 lutego 2022 r.
Zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy – formalności po przyjeździe do Polski
Zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy obejmują także kwestię formalności związanych z przybyciem tych cudzoziemców do Polski. Ustawodawca zdecydował się m.in. na:
- wyłączenie z zakresu podmiotowego ustawy o pomocy dzieci urodzonych na terytorium RP, jeśli ich ojcem jest obywatel polski albo państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
- zmianę terminu na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL ze statusem UKR na „niezwłocznie po przybyciu”, w miejsce dotychczasowych 30 dni,
- potwierdzanie tożsamości cudzoziemców wyłącznie w oparciu o ważny dokument podróży przy nadawaniu numeru PESEL,
- wprowadzenie obowiązku obywateli Ukrainy do potwierdzenia swojej tożsamości w dowolnym organie gminy w terminie 60 dni od daty wydania dokumentu podróży w przypadku, gdy ich numer PESEL nadany został w oparciu o inny dokument niż ważny dokument podróży,
- wyłączenie możliwości wykonania darmowej fotografii do wniosku o nadanie numeru PESEL.
Legalizacja pobytu a zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy
Co szczególnie istotne, ustawa wprowadza nowe rozwiązania w zakresie legalizacji pobytu Ukraińców. Nowelizacja umożliwia bowiem ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu łączenia rodzin dla obywateli Ukrainy, którzy korzystają w Polsce z ochrony czasowej. Ponadto, właściwy wojewoda będzie mógł udzielić zezwolenia na pobyt czasowy na okres 6 miesięcy w przypadku, gdy obywatel Ukrainy ubiega się o udzielenie tego zezwolenia ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu albo ze względu na pracę sezonową.
Ustawa przewiduje także wprowadzenie nowej procedury pozwalającej na przekształcenie posiadanych przez obywateli Ukrainy uprawnień pobytowych w zezwolenia na pobyt czasowy, w drodze wydania karty pobytu. Oznacza to, że Ukraińcy nie będą musieli przechodzić długotrwałego procesu ubiegania się o zezwolenie na pobyt, ponieważ wydanie karty pobytu skutkować będzie przekształceniem z mocy prawa dotychczasowego uprawnienia pobytowego w zezwolenie na pobyt czasowy.
Cudzoziemiec, który zezwolenie na pobyt czasowy uzyska w drodze ww. przekształcenia będzie miał automatyczny dostęp do polskiego rynku pracy. Taki cudzoziemiec będzie zatem zwolniony z z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę i dokonywania powiadomienia powiatowego urzędu pracy. Jednocześnie zyska prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele RP (a więc również w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do CEIDG). Będzie to ogromne ułatwienie dla osób, które chciałaby podjąć współpracę w ramach B2B.
Zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy – legalna praca
Aktualnie Ukrainiec przebywający legalnie w Polsce, może podjąć pracę u każdego pracodawcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Jednak, aby jego praca mogła zostać uznana za legalną, pracodawca musi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy złożyć we właściwym powiatowym urzędzie pracy powiadomienie o tym fakcie. Powiadomienie składa się elektronicznie za pośrednictwem portalu praca.gov.pl.
Jednakże zmiany w prawie dot. obywateli Ukrainy mają wpływ także na obowiązki pracodawcy. Od 1 lipca będzie on bowiem musiał przesłać powiadomienie w terminie 7 dni. Ponadto pracodawca powinien złożyć kolejne powiadomienie w przypadku gdy:
- zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy,
- zmieni się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy,
- zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu,
- obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia.
Planują Państwo zatrudnianie cudzoziemców? Nasza Kancelaria reprezentuje klientów w postępowaniach legalizujących pracę i pobyt obcokrajowców. Szczegóły w zakładce prawo imigracyjne. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
