Czy można zmniejszyć karę umowną?

Jednym z najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia umowy jest zastrzeżenie kary umownej za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie zobowiązania, np. za zwłokę w wykonaniu robót budowlanych. Na szczęście dla wykonawców, Kodeks cywilny wprowadza instytucję miarkowania kary umownej, która pozwala na zmniejszenie kary umownej.

  • Prawidłowo zastrzeżona kara umowna jest należna wierzycielowi niezależnie od tego, czy poniósł on jakąkolwiek szkodę w związku z niewykonaniem lub nieprawidłowym wykonaniem zobowiązania
  • Strony dysponują swobodą ustalania okoliczności, w związku z którymi powstanie obowiązek zapłaty kar umownych oraz wysokości tych kar
  • Dłużnik nie zawsze jednak stoi na straconej pozycji, w określonych sytuacjach może bowiem żądać tzw. miarkowania kary umownej

Kara umowna jako zabezpieczenie umowy

Kara umowna może zabezpieczać jedynie wykonanie zobowiązań niepieniężnych. Przykładowo można więc zastrzec w umowie karę za nieterminowe ukończenie robót budowlanych. O tym i innych sposobach na zabezpieczenie umowy pisaliśmy w tym artykule.

Należy pamiętać, że kwota pieniężna wynikająca z naliczonej kary należna jest wierzycielowi, niezależnie od tego czy poniósł on szkodę. Strony dysponują swobodą określenia podstaw obciążenia karami umownymi oraz ich wysokością. Może się zatem okazać, że zastrzeżona kara w okolicznościach danej sprawy będzie nieadekwatna. W takiej sytuacji dłużnik nie zawsze stoi na straconej pozycji, w określonych okolicznościach może bowiem żądać zmniejszenia kary umownej.

Miarkowanie kary umownej

Zgodnie z art. 484 § 2 k.c. dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej w dwóch przypadkach:

  • jeśli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane
  • gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

Żądanie miarkowania kary umownej przysługuje obowiązanemu z tytułu kar umownych na etapie postępowania sądowego. Dłużnik może wystąpić z odrębnym powództwem lub podnieść taki zarzut w przypadku pozwania przez kontrahenta. To właśnie sąd oceni, czy w realiach danej sprawy zachodzi którakolwiek z ww. przesłanek. Ciężar dowiedzenia ich wystąpienia spoczywa jednak na dłużniku.

Należy także pamiętać, że art. 484 § 2 k.c. jest przepisem bezwzględnie obowiązującym, zatem strony nie mogą wyłączyć jego zastosowania w umowie.

Wykonanie zobowiązania w znacznej części

Na tę przesłankę można się powołać jedynie, gdy świadczenie zostało odebrane przez wierzyciela. W sytuacji, w której powód np. odmówił odbioru robót budowlanych, nie będzie można się powołać na wykonanie zobowiązania w znacznej części, ponieważ nie można uznać, że zostało ono choćby częściowo wykonane. Nie można także skutecznie dochodzić miarkowania kary umownej w oparciu o tę przesłankę, jeśli kara umowna zastrzeżona jest za zwłokę w wykonaniu całego zobowiązania.

To, czy zobowiązanie zostało wykonane „w znacznej części” sąd będzie oceniał w realiach każdej sprawy. Ocenie podlegać będzie tutaj stosunek wykonanego zobowiązania do całości zobowiązania wynikającego z umowy oraz korzyść jaką z tego tytułu odniósł wierzyciel.

Rażąco wygórowana kara umowna

Także ustalenie, czy kara jest rażąco wygórowana będzie zależało od indywidualnych okoliczności sprawy. Jednym z kryteriów, które sąd może brać pod uwagę będzie wysokość szkody poniesionej przez wierzyciela, oceniana według ogólnych reguł odszkodowawczych. W szczególności kara może zostać uznana za rażąco wygórowaną, gdy wierzyciel poniósł niewielką szkodę lub nie poniósł jej wcale.

Ponadto, sąd może ocenić stosunek wysokości kary umownej do wartości zobowiązania wynikającego z umowy, stopień skomplikowania umowy, okoliczności nieprawidłowego wykonania zobowiązania przed dłużnika, wina dłużnika (w przypadku odpowiedzialności na zasadzie winy), częściowe naprawienie szkody. Dokonując oceny sąd musi brać pod uwagę całokształt wszystkich okoliczności w sprawie, także takich jak zobowiązania wierzyciela względem jego kontrahentów, rozmiar uchybień dłużnika, czy przyczynienie się wierzyciela do powstania szkody.

Zarzut nadużycia prawa – art. 5 k.c. a kara umowna

Poglądy doktryny jednoznacznie wskazują, że w przypadku kwestionowania wysokości kary umownej nie można się powoływać jedynie na konstrukcję nadużycia prawa podmiotowego, o której mowa w art. 5 k.c.

Zbyt wysoka kara umowna nie może być także uznana za wyzysk w rozumieniu art. 388 k.c. O tym, czym dokładnie jest wyzysk dowiedzą się Państwo z tego wpisu.

Potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z umowami? Nasza Kancelaria opiniuje i sporządza kontrakty. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl

Share

More articles

wspólnik iluzoryczny sp. z o.o.

Wspólnik iluzoryczny sp. z o.o.

„Wspólnik iluzoryczny”, „prawie jedyny wspólnik” lub „spółka prawie jednoosobowa” to pojęcia stosowane przez ZUS dla potrzeb postępowań dotyczących ustalenia obowiązku objęcia ubezpieczeniami społecznymi. W dzisiejszym

More...
Na czym polega ugoda sądowa?

Na czym polega ugoda sądowa?

W toku procesu sędziowie rozpoznający sprawę niejednokrotnie nakłaniają strony, aby zawarły ugodę. W naszym wpisie wyjaśniamy, czym dokładnie jest ugoda sądowa i jakie są korzyści

More...

Privacy and cookie policy

Zgodnie z z art. 13 ust. 1−2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119, s. 1) – dalej RODO – informujemy, że niniejszy dokumenty reguluje zasady przetwarzania Państwa danych osobowych i wykorzystywania plików cookies w związku z korzystaniem z naszej strony internetowej i kontaktami e-mailowymi lub telefonicznymi.

Podstawowe dane:

  • Adres strony internetowej: kancelariafrey.pl (zwana dalej „stroną”)
  • Administrator Państwa danych osobowych:  Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Frey, ul. Jana III Sobieskiego 6/1, 40-082 Katowice, NIP 6272269357, tel. 32 720 11 63 (zwany dalej „administratorem”)
  • Adres kontaktowy: kancelaria@kancelariafrey.pl

Skrócona wersja – najważniejsze informacje:

  • Kontaktując się z nami, przekazują nam Państwo swoje dane osobowe, a my gwarantujemy, że Państwa dane pozostaną poufne, bezpieczne i nie zostaną udostępnione jakimkolwiek podmiotom trzecim bez Państwa wyraźnej zgody.
  • Powierzamy przetwarzanie danych osobowych tylko sprawdzonym i zaufanym podmiotom świadczącym usługi związane z przetwarzaniem danych osobowych.
  • Korzystamy z narzędzi analitycznych Google Analytics, które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  • Wykorzystujemy pliki cookies własne w celu prawidłowego działania strony.

Jeżeli powyższe informacje nie są dla Państwa wystarczające, poniżej znajdują się dalej idące szczegóły:

§1 Dane osobowe

  1. Osoba odwiedzająca stronę lub  kontaktująca się z Administratorem za pośrednictwem poczty elektronicznej bądź telefonu (zwana dalej „użytkownikiem”) może przekazywać swoje dane osobowe Administratorowi za pomocą dostępnych form kontaktu,
  2. Administratorem danych osobowych Użytkownika jest Administrator.
  3. Dane przekazane Administratorowi  przetwarzane są w celach wyszczególnionych w §2
  4. Administrator gwarantuje poufność wszelkich przekazanych mu danych osobowych.
  5. Podanie danych jest zawsze dobrowolne, ale niezbędne do podjęcia przez Użytkownika kontaktu,
  6. Dane osobowe są gromadzone z należytą starannością i odpowiednio chronione przed dostępem do nich przez osoby do tego nieupoważnione.
  7. Dane osobowe użytkownika będą przetwarzane do zakończenia komunikacji z nami lub, w razie podjęcia współpracy do końca okresu przedawnienia potencjalnych roszczeń z umowy. Dane zawarte na fakturach będą przetwarzane do końca okresu, przez który przepisy prawa wymagają przechowywać dokumentację rachunkową. Ponadto, część danych może być również przetwarzana po upływie wskazanych wcześniej okresów przez czas prowadzenia przez nas działalności gospodarczej w celach archiwalnych, analitycznych i statystycznych opisanych bardziej szczegółowo w §2
  8. Użytkownikowi przysługują następujące uprawnienia:
    • prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania,
    • prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania,
    • prawo do przenoszenia danych,
    • prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w określonym celu, jeżeli Użytkownik uprzednio taką zgodę wyraził,
    • prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez Administratora

§2 Cele i podstawy przetwarzania

Dane przetwarzane są w następujących celach:

  • odpowiedź zwrotna na otrzymane zapytanie w związku z prośbą o taki kontakt skierowaną do nas – podstawą prawną przetwarzania danych jest zgoda użytkownika wynikająca z zainicjowania z nami kontaktu (art. 6 ust. 1 lit. a RODO),
  • archiwizacja korespondencji przychodzącej i wychodzącej na wypadek potrzeby wykazania jej przebiegu, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),wykonania
  • jeżeli nasz kontakt doprowadzi do nawiązania współpracy, dane będą następnie przetwarzane w celu wykonanie zawartej z nami umowy (art. 6 ust. 1 lit. b RODO)
  • wystawianie faktur, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji rachunkowej (art. 6 ust. 1 lit. c RODO),
  • cele archiwalne (dowodowe) na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów oraz w celu ewentualnego ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • cele analityczne, takie jak dobór usług do naszych klientów, optymalizacja naszych produktów lub usług na podstawie uwag klientów, optymalizacja procesów obsługi na podstawie przebiegu obsługi sprzedaży i posprzedażowej, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • badanie satysfakcji klientów i określanie jakości naszej obsługi, co jest naszym prawie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).

§3 Odbiorcy danych/podprzetwarzający dane osobowe

  1. Dane osobowe użytkownika możemy udostępniać naszym podwykonawcom, czyli podmiotom, z których usług korzystamy przy przetwarzaniu danych osobowych
  2. Dane osobowe użytkownika mogą być przekazywane do państw trzecich (znajdujących się poza Unią Europejską). Odpowiednie zabezpieczenia danych są zapewnione poprzez zatwierdzony mechanizm certyfikacji w połączeniu z egzekwowalnymi zobowiązaniami odbiorcy danych do odpowiednich zabezpieczeń (program Privacy Shield).
  3. Poniżej znajduje się lista możliwych odbiorców danych Użytkownika:
    • Osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych, wspierające bieżącą działalność administrator
    • Dostawca oprogramowania księgowego,
    • Dostawca oprogramowania do zarządzania projektami,
    • Dostawca pakietu biurowego,
    • Firma utrzymująca stronę na serwerze (hostingodawca),
    • Firma utrzymująca pocztę elektroniczną administratora (dostawca serwera pocztowego),
    • Odpowiednie organy publiczne w zakresie, w jakim Administrator jest zobowiązany do udostępnienia im danych.

§4 Pliki Cookies

  1. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika naszej strony internetowej i przeznaczone są do korzystania z podstron tejże strony. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.
  2. Pliki cookies wykorzystywane są w celu:
    • dostosowania zawartości strony internetowej do preferencji Użytkownika oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych; w szczególności pliki te pozwalają rozpoznać urządzenie Użytkownika strony internetowej i odpowiednio wyświetlić stronę internetową, dostosowaną do jego indywidualnych potrzeb;
    • tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy strony internetowej korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;
    • utrzymanie sesji Użytkownika strony internetowej (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie strony internetowej ponownie wpisywać loginu i hasła;
  3. Na naszej stronie internetowej stosowane są dwa zasadnicze rodzaje plików cookies: „sesyjne”  (session cookies) oraz „stałe” (persistent cookies). Cookies „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika do czasu wylogowania, opuszczenia strony internetowej lub wyłączenia oprogramowania (przeglądarki internetowej). „Stałe” pliki cookies przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika przez czas określony w parametrach plików cookies lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.
  4. W ramach strony internetowej stosowane są lub mogą być stosowane następujące rodzaje plików cookies:
    • „niezbędne” pliki cookies, umożliwiające korzystanie z usług dostępnych w ramach strony internetowej, np. uwierzytelniające pliki cookies wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • pliki cookies służące do zapewnienia bezpieczeństwa, np. wykorzystywane do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • „wydajnościowe” pliki cookies, umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania ze stron internetowych strony internetowej;
    • „funkcjonalne” pliki cookies, umożliwiające „zapamiętanie” wybranych przez Użytkownika ustawień i personalizację interfejsu Użytkownika, np. w zakresie wybranego języka lub regionu, z którego pochodzi Użytkownik, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej itp.;
    • „analityczne” – np. Google Analytics , które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  5. W wielu przypadkach oprogramowanie służące do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy strony internetowej mogą dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących plików cookies. Ustawienia te mogą zostać zmienione w szczególności w taki sposób, aby blokować automatyczną obsługę plików cookies w ustawieniach przeglądarki internetowej bądź informować o ich każdorazowym zamieszczeniu w urządzeniu Użytkownika strony internetowej. Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików cookies dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  6. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie internetowej.
  7. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika strony internetowej i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem strony internetowej reklamodawców, partnerów, firmy analityczno-badawcze oraz dostawców aplikacji multimedialnych.

§5 Logi serwera

  1. Korzystanie ze strony wiąże się z przesyłaniem zapytań do serwera, na którym przechowywana jest strona. Każde zapytanie skierowane do serwera zapisywane jest w logach serwera.
  2. Logi obejmują m.in. adres IP użytkownika, datę i czas serwera, informacje o przeglądarce internetowej i systemie operacyjnym.. Logi mogą być zapisywane i przechowywane są na serwerze.
  3. Dane zapisane w logach serwera nie są kojarzone z konkretnymi osobami korzystającymi ze strony i nie są wykorzystywane przez nas w celu identyfikacji użytkownika.
  4. Logi serwera stanowią wyłącznie materiał pomocniczy służący do administrowania stroną, a ich zawartość nie jest ujawniana nikomu poza osobami upoważnionymi do administrowania serwerem.

Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Frey

We use cookies to ensure you get the best experience on our website Read more...