Franczyza to model biznesowy, który zyskuje na popularności wśród przedsiębiorców pragnących rozwinąć swoją działalność pod znaną marką. Umowa franczyzy pozwala na korzystanie z gotowego pomysłu na biznes przetestowanego przez innego przedsiębiorcę, jego wsparcia marketingowego oraz sprawdzonego know-how. Poniżej przedstawiamy praktyczne wskazówki, które pomogą w zrozumieniu, na co zwrócić uwagę przy zawieraniu tej umowy.
- Umowa franczyzy pozwala właścicielowi marki na podzielenie się swoim know-how w zamian za opłaty wnoszone przez franczyzobiorcę
- Dokument powinien regulować kwestie opłat, wsparcia ze strony franczyzodawcy, zakresu korzystania ze znaków towarowych oraz szczegółowe zasady prowadzenia działalności zgodnie ze standardami marki
- Umowa franczyzy jest przygotowywana przez franczyzodawcę, dlatego będzie zabezpieczać przede wszystkim jego interesy
Czym jest umowa franczyzy?
Umowa franczyzy to stosunek prawny zawierany pomiędzy franczyzodawcą (właścicielem marki) a franczyzobiorcą (przedsiębiorcą). Określa ona prawa i obowiązki obu stron oraz warunki korzystania z marki i know-how franczyzodawcy w zamian za opłatę franczyzową. Jak dotąd umowa franczyzy nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym ani w innych aktach prawnych, w związku z czym strony mogą z dużą swobodą kształtować treść takiej umowy.
Należy mieć świadomość tego, że umowa franczyzy to niejednokrotnie bardzo skomplikowany dokument prawny. Z tych względów warto rozważyć skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w umowach, aby upewnić się, że wszystkie zapisy są zrozumiałe i korzystne dla potencjalnego franczyzobiorcy.
Co powinna zawierać umowa franczyzy?
Kluczowe elementy, które powinna zawierać umowa franczyzy to przede wszystkim:
- opłaty wstępne i bieżące: określenie kosztów związanych z przystąpieniem do systemu franczyzowego oraz opłat regularnych,
- wsparcie ze strony franczyzodawcy: opis materiałów dostarczanych przez franczyzodawcę, organizowanych kursach i szkoleniach, uregulowanie zasad wsparcia marketingowego, doradztwa biznesowego itp.,
- wymogi dotyczące punktu franczyzowego: wymagania dotyczące lokalizacji, standardu i wyglądu punktu franczyzowego,
- obowiązki franczyzobiorcy: szczegółowe zasady prowadzenia działalności, obowiązki w zakresie standardów świadczenia usług, dane dotyczące dostawców i usługodawców,
- zakres licencji: informacje na temat tego, na jakich zasadach franczyzobiorca może korzystać z marki, logo, znaków towarowych i innych zasobów franczyzodawcy.
Jakie ryzyka dla franczyzobiorcy może nieść umowa franczyzy?
Rozważając przystąpienie do systemu franczyzowego należy zdawać sobie sprawę z faktu, że najczęściej umowa franczyzy będzie zabezpieczać przede wszystkim interesy franczyzodawcy. Negocjując umowę warto zwrócić uwagę na przedstawione poniżej aspekty.
Przede wszystkim warto spróbować wynegocjować niższą opłatę wstępną za przystąpienie do franczyzy. Rozpoczęcie działalności w ramach systemu franczyzowego to nie tylko kwestia zawarcia umowy, ale także konieczność znalezienia i dostosowania lokalu przeznaczonego na działalność, tak aby spełniał on kryteria wskazane przez franczyzodawcę. Już na początku współpracy koszty uruchomienia działalności mogą się więc okazać znacznie wyższe niż zakładał franczyzobiorca.
Po drugie, należy dokładnie przeanalizować kwestię innych, niż opłata franczyzowa, kosztów które będzie musiał ponosić franczyzobiorca. W niektórych umowach franczyzy można spotkać zapisy zobowiązujące franczyzobiorcę do zapłaty m.in. za materiały dostarczane przez franczyzodawcę (podręczniki, zbiory procedur), czy za koszty działań marketingowych zlecanych przez właściciela marki. W toku negocjacji można spróbować wprowadzić do umowy limity tego rodzaju kosztów.
Szczególnie istotna pozostaje również kwestia uregulowania tego, kiedy umowa franczyzy może zostać rozwiązana. Zazwyczaj tego rodzaju umowy przewidują możliwość wypowiedzenia ich jedynie przez franczyzodawcę. Z tych względów warto zadbać o to, żeby postanowienia regulujące prawo do zakończenia umowy były jak najbardziej precyzyjne.
Warto także dokładnie przeanalizować kwestię wyłączności terytorialnej. Z perspektywy franczyzobiorcy korzystne jest zastrzeżenie prawa do prowadzenia punktów danej marki na danym obszarze (np. jednego miasta) wyłącznie dla niego.
Umowa franczyzy a zakaz konkurencji
Na osobne omówienie zasługuje kwestia zakazu konkurencji w umowie franczyzy, który to zapis umowny w praktyce stanowi częstą przyczynę sporów między stronami umowy. Zazwyczaj klauzula ta zabrania franczyzobiorcy prowadzenia działalności konkurencyjnej zarówno w trakcie trwania umowy, jak i przez określony czas po jej zakończeniu (najczęściej dwa lata). Zakaz ten często ma bardzo rygorystyczny charakter i obwarowany jest wysoką karą umowną.
Niekorzystnie ustanowiony zakaz konkurencji może w praktyce doprowadzić do powstania sytuacji, w której franczyzobiorca nie będzie mógł przez pewien czas prowadzić działalności, w której się wyspecjalizował z obawy przed odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec franczyzodawcy.
Niejednokrotnie umowa franczyzy może zawierać także postanowienia zakazujące swobodnego zbycia przedsiębiorstwa przez franczyzobiorcę.
Decyzja o przystąpieniu do systemu franczyzowego to krok, który wymaga starannego przemyślenia i przygotowania. Nasza kancelaria opiniuje i negocjuje umowy na rzecz przedsiębiorców. Szczegóły w zakładce prawo gospodarcze. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
