Przedsiębiorcy znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej mogą skorzystać z instytucji przewidzianych w prawie upadłościowym oraz prawie restrukturyzacyjnym. Wybór odpowiedniego trybu postępowania wymaga jednak analizy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy w kontekście ustawowych przesłanek oraz rozważenia konsekwencji, jakie wywołać może skorzystanie z danej instytucji. W dzisiejszym wpisie omawiamy cechy upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorcy.
- Restrukturyzacja ma na celu zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika przy jednoczesnym zaspokojeniu wierzycieli a przedsiębiorcy mogą wybrać jedno z kilku rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych, w zależności od rodzaju swoich zobowiązań
- Celem postępowania upadłościowego jest zakończenie działalności dłużnika oraz uregulowanie jego zobowiązań
- Jeśli stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest wydłużony i zacznie biec dopiero po zakończeniu epidemii
Czym jest restrukturyzacja?
Restrukturyzacja to wspólna nazwa dla czterech odrębnych postępowań, których celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Od dłużnika zależy, który typ postępowania wybierze. Co istotne, sąd jest związany wnioskiem dłużnika i przeprowadzi tylko takie postępowanie, o które ten wnioskuje.
Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Restrukturyzację może zainicjować: przedsiębiorca (w rozumieniu kodeksu cywilnego), spółka z o.o. i spółka akcyjna, nieprowadzące działalności gospodarczej, wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem oraz wspólnicy spółki partnerskiej.
Przeprowadzenie tego postępowania pozwala na m.in. zawieszenie egzekucji względem dłużnika i zakaz wszczęcia nowych. Wszczęcie tego postępowania może w określonych okolicznościach pozwolić także na zwolnienie się z odpowiedzialności przez członków zarządu sp. z o.o., o której mowa w art. 299 k.s.h.
Porównanie poszczególnych postępowań restrukturyzacyjnych prezentujemy w tym wpisie.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Dłużnik z pomocą doradcy restrukturyzacyjnego zawiera układ z wierzycielami, a następnie składa wniosek do sądu o jego zatwierdzenie. Dłużnik nie otrzyma jednak ochrony wcześniej, niż w dniu zatwierdzenia układu przez sąd.
Przyspieszone postępowanie układowe
Umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. W tym trybie to sąd przeprowadza postępowanie w całości w tym m.in. zwołuje zgromadzenie wierzycieli.
Postępowanie układowe
Umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. To postępowanie również w całości toczy się przed sądem. W toku postępowania sąd powołuje nadzorcę sądowego, który sporządza spis inwentarza oraz plan restrukturyzacyjny.
Postępowanie sanacyjne
Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Działaniami sanacyjnymi są czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. O wszczęcie tego postępowania można wnioskować zawsze, niezależnie od procentowego udziału nieruchomości spornych.
Ten typ postępowania najczęściej będzie dotyczyć dłużników w bardzo złej sytuacji ekonomicznej, wobec których toczą się liczne postępowania egzekucyjne. Co do zasady, przy tego rodzaju postępowaniu zarząd nad przedsiębiorstwem jest dłużnikowi odbierany i przekazywany w ręce zarządcy wyznaczonego przez sąd.
Upadłość – czym jest i jakie są skutki upadłości?
Podstawowym celem tego postępowania jest oddłużenie. Postępowanie jest prowadzone tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane. Ogłoszenie upadłości powoduje jednak znaczne ograniczenie możliwości rozporządzania majątkiem przez dłużnika.
O upadłość może wnioskować osoba fizyczna lub przedsiębiorca, a także sp. z o.o. i S.A. nieprowadzące działalności gospodarczej, wspólnicy osobowych spółek handlowych, ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem oraz wspólnicy spółki partnerskiej. O upadłość dłużnika może wnioskować także jego wierzyciel osobisty. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Sąd oddali wniosek jeśli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Wniosek zostanie oddalony także wtedy, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania.
Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeśli dłużnik nie zgłosi wniosku we wskazanym terminie ponosi odpowiedzialność za szkodę tym wyrządzoną.
Upadłość i restrukturyzacja a tzw. tarcza antykryzysowa COVID-19
W tzw. tarczy antykryzysowej zawarte zostały dodatkowe przepisy dotyczące ww. postępowań w kontekście obecnego stanu epidemii. Przede wszystkim, mimo ograniczonej działalności sądów rozpoznawanie wniosków restrukturyzacyjnych zaliczone zostało do katalogu spraw pilnych.
Ponadto jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu. Po tym okresie termin ten biegnie na nowo. Jeżeli stan niewypłacalności powstał w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 domniemywa się, że zaistniał z powodu COVID-19.
Planują Państwo wszcząć postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe? Nasza Kancelaria reprezentuje Klientów przed sądem upadłościowym. Szczegóły w zakładce prawo upadłościowe. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
