Zasiadanie w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z wieloma obowiązkami. W związku z tym rodzi się pytanie, jakie ryzyko niesie za sobą pełnienie funkcji członka zarządu sp. z o.o. Poniżej szczegółowo wyjaśniamy, za co odpowiada członek zarządu spółki z o.o. i na jakich zasadach może się uwolnić od odpowiedzialności.
- Członek zarządu spółki z o.o. musi liczyć się z możliwością pociągnięcia go odpowiedzialności za działania podejmowane w związku ze sprawowaniem funkcji
- Obowiązujące przepisy wprowadzają nie tylko odpowiedzialność członków zarządu w związku z wykonywaną funkcją, ale także uzupełniającą odpowiedzialność za zobowiązania samej spółki względem jej wierzycieli
- Oprócz tego, członek zarządu może odpowiadać także wobec samej spółki za szkodę wyrządzoną tej spółce
Odpowiedzialność względem wierzycieli za zobowiązania spółki
Art. 299 Kodeksu spółek handlowych przewiduje uzupełniającą odpowiedzialność członków zarządu sp. z o.o. za długi tej spółki. Oznacza to, że wierzyciel spółki może skierować pozew przeciwko członkom jej zarządu tylko, jeśli wcześniejsza egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna.
Omawiana odpowiedzialność członków zarządu ma charakter solidarny. Zatem to wierzyciel wybiera, od którego członka zarządu będzie dochodził spełnienia świadczenia. Wierzyciel może kierować swoje roszczenie przeciwko wybranym lub wszystkim dłużnikom. Za zobowiązania spółki członkowie zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem. Co do zasady, członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe w czasie sprawowania przez nich funkcji oraz za zobowiązania powstałe wcześniej, ale nie spłacone w czasie ich kadencji. Możliwe jest pozwanie także byłych członków zarządu.
Kodeks przewiduje możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności, jeżeli członek zarządu wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy
- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody
Wpływ złożenia wniosku o upadłość na odpowiedzialność członka zarządu sp. z o.o. szczegółowo wyjaśniamy w tym wpisie.
Odpowiedzialność za zobowiązania publicznoprawne spółki z o.o.
Analogiczne została uregulowana kwestia niezaspokojonych zobowiązań publicznoprawnych spółki. Na mocy art. 116 ordynacji podatkowej możliwe jest pozwanie członków zarządu spółki z o.o., jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Dotyczy to także byłych członków zarządu.
Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie i całym swoim majątkiem. Nie będą jednak pociągnięci do odpowiedzialności jeśli wykażą, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez ich winy albo
- istnieje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Co ważne, zgodnie z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, członkowie zarządu będą na takiej samej zasadzie odpowiadać za należności z tytułu składek.
Odpowiedzialność członka zarządu wobec spółki
Członkowie zarządu odpowiadają także wobec samej spółki z o.o. Jak wynika z art. 293 k.s.h. członek zarządu odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy. Jeżeli szkodę wyrządziło kilka osób wspólnie, odpowiadają za nią solidarnie.
W praktyce trudno oczekiwać, że spółka w której umieniu działa członek zarządu pozwie tego członka zarządu. Dlatego Kodeks spółek handlowych przyznaje wspólnikom uprawnienie do wytoczenia powództwa przeciwko członkom zarządu o naprawienie szkody wyrządzonej spółce. W oparciu o art. 295 k.s.h. każdy ze wspólników może wnieść pozew jeśli spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę.
Grzywna nakładana przez sąd rejestrowy
Obowiązek składania dokumentów do KRS co do zasady spoczywa na członkach zarządu spółki. Na mocy art. 24 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do KRS lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy ma prawo wszcząć z urzędu postępowanie przymuszające. Przykładowo sąd może więc wszcząć postępowanie przymuszające w związku z niezłożeniem w terminie sprawozdania finansowego.
W postępowaniu przymuszającym, sąd wzywa członków zarządu do spełnienia obowiązku pod rygorem zastosowania grzywny. W przypadku niewykonania obowiązków w terminie sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Jednorazowo sąd może wymierzyć grzywnę w wysokości 15.000,00 zł. Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może przewyższać miliona złotych.
Grzywna może zostać umorzona, jeśli członek zarządu spełni ciążące na nim obowiązki, w związku z którymi toczy się postępowanie przymuszające.
Odpowiedzialność karna członka zarządu spółki z o.o.
W Kodeksie spółek handlowych znajdziemy ponadto szereg przepisów opisujących przestępstwa, jakich może się dopuścić osoba sprawująca funkcję w organie spółki.
Członek zarządu może odpowiadać przed sądem karnym m.in. jeśli:
- nie składa sądowi rejestrowemu listy wspólników
- nie prowadzi księgi udziałów zgodnie z przepisami
- nie zwołuje zgromadzenia wspólników
- nie zgłasza wniosku o upadłość spółki pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki
- dopuszcza do nabycia przez spółkę własnych udziałów albo do brania ich w zastaw
Konsekwencje niezłożenia wniosku o upadłość spółki
Warto wiedzieć, że na mocy art. 373 prawa upadłościowego, sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby. Zakaz może dotyczyć m.in. członków zarządu, którzy ze swojej winy nie złożyli w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.
Sąd może oddalić wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli członek zarządu złożył wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego, a rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli jest nieznaczny.
Przeczytaj także:
Odpowiedzialność członka zarządu spółki akcyjnej za długi spółki
Poszukują Państwo pomocy prawnej w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej? Nasza Kancelaria świadczy stałą obsługę prawną na rzecz spółek. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
