Na mocy nowelizacji Kodeksu pracy od dnia 7 kwietnia 2023 r. weszły w życie uregulowania dotyczące pracy zdalnej. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy, czym jest praca zdalna i jak ją wprowadzić w firmie.
- Praca zdalna, to praca całkowicie lub częściowo wykonywana w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodniona z pracodawcą
- Może zostać wprowadzona na mocy uzgodnienia między pracodawcą a pracownikiem, na polecenie pracodawcy lub na wniosek pracownika
- Uzgodnienie między stronami umowy o pracę może nastąpić już na etapie zawierania umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia
Czym jest praca zdalna?
Zgodnie z definicją ujętą w art. 67(18) Kodeksu pracy, praca zdalna to praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. W świetle obowiązujących przepisów nie ma też przeszkód, żeby pracownik pracował w ramach home office w trybie hybrydowym (przez kilka dni w tygodniu) lub jedynie okazjonalnie.
Praca zdalna może zostać wprowadzona na mocy uzgodnienia między pracodawcą a pracownikiem, na polecenie pracodawcy lub na wniosek pracownika, choć nie w każdym przypadku pracodawca będzie związany wnioskiem pracownika. Uzgodnienie między stronami umowy o pracę może nastąpić już na etapie zawierania umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia.
Polecenie pracodawcy w sprawie pracy zdalnej
Praca zdalna na polecenie pracodawcy, jest wyjątkiem od zasady uzgadniania pracy w tym trybie przez strony umowy o pracę. Polecenie pracodawcy w przedmiocie skierowania pracownika na home office, może zostać wydane tylko w okresie:
- obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
- w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej.
Warunkiem wydania polecenia jest jednak dopilnowanie, aby pracownik złożył bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej, z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. Ma jednak obowiązek zrobić to niezwłocznie, jeśli pracownik zawiadomi go, że doszło do zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej.
Praca zdalna na wniosek pracownika
Pracownik może w każdym czasie złożyć wniosek o pracę zdalną, jednak pracodawca nie zawsze będzie zobowiązany go uwzględnić.
Obligatoryjnie pracodawca musi skierować pracownika do pracy zdalnej w przypadku, gdy wniosek taki został złożony:
- przez pracownicę w ciąży,
- przez rodziców:
- wychowujących dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
- dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
- dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
- dziecka posiadającego opinię o potrzebie wczesnego wspomagania jego rozwoju, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
- sprawujących opiekę nad innym członkiem rodziny lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Praca zdalna może jednak nie być możliwa ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. W takiej sytuacji pracodawca może odmówić wykonywania pracy w tym trybie. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika.
Zaprzestanie pracy zdalnej
Gdy praca zdalna została uzgodniona przez pracodawcę i pracownika każda ze stron umowy o pracę może wystąpić z wiążącym wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy. Strony ustalają termin przywrócenia poprzednich warunków wykonywania pracy, nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. W razie braku porozumienia w przedmiocie przywrócenia poprzednich warunków wykonywania pracy, przywrócenie to następuje w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
Pracodawca, co do zasady, nie może jednak wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy przez pracownika, którego wniosek musiał obligatoryjnie uwzględnić. Może to zrobić tylko w sytuacji, gdy dalsze wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
Poszukują Państwo pomocy w sprawach związanych z prawem pracy? Nasza Kancelaria reprezentuje pracodawców i pracowników. Szczegóły w zakładce prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
