Postępowanie w sprawach gospodarczych charakteryzuje się znacznie bardziej rygorystycznym podejściem do zasad powoływania i przeprowadzania dowodów, niż ma to miejsce w zwykłym procesie. Z tego powodu sądy niejednokrotnie pomijają dowody z zeznań świadków. W naszym artykule wyjaśniamy, jak skutecznie powołać dowód z zeznań świadków przed sądem gospodarczym.
- Wbrew swojej nazwie, postępowanie w sprawach gospodarczych nie zawsze będzie się toczyć między przedsiębiorcami, ponieważ jego stroną może być także konsument
- Dowód z zeznań świadków może być przeprowadzony dopiero, gdy w sprawie pozostają niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
- Wnioskując o przeprowadzenie tego dowodu warto więc dokładnie uzasadnić konieczność przesłuchania świadków
Czym jest postępowanie w sprawach gospodarczych?
Postępowanie w sprawach gospodarczych, to odrębne postępowanie dotyczące stosunków prawnych wymienionych w Kodeksie postępowania cywilnego. Sprawy te rozpoznają wydziały gospodarcze sądów powszechnych.
Przepisy o postępowaniu w sprawach gospodarczych stosuje się do spraw:
- ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej,
- ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 Kodeksu spółek handlowych,
- przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku,
- z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych,
- z umów leasingu,
- przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej,
- między organami przedsiębiorstwa państwowego,
- między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór,
- z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego,
- o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem,
- o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.
Nie zawsze więc stronami sporu gospodarczego będą przedsiębiorcy, mogą nimi być także konsumenci, np. w przypadku umów o roboty budowlane.
Jednak sprawami gospodarczymi nie są sprawy o podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu oraz wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że wierzytelność ta powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez wszystkie jego strony.
Subsydiarność dowodu z zeznań świadków w postępowaniu gospodarczym
Jak wynika z art. 458 (10) k.p.c. dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Regulacja ta ma zadanie usprawnić postępowanie w sprawie, ponieważ najczęściej stronami postępowania przed sądem gospodarczym będą podmioty uczestniczące w obrocie gospodarczym, a zatem na mocy odrębnych przepisów mające obowiązek dokumentowania wielu z dokonywanych czynności.
Oznacza to, że w pierwszej kolejności sąd przeprowadzi inne dowody np. dowód z dokumentów, dokumentacji fotograficznej, czy dowód z opinii biegłego. Dopiero, gdy na podstawie tych dowodów nie uda się ustalić stanu faktycznego sprawy, sąd może zdecydować o przesłuchaniu świadków. Nie zawsze jednak dowód ten musi być przeprowadzony, bowiem sąd odmówi przeprowadzenia dowodu, który nie spełnia kryteriów wskazanych w art. 458 (10) k.p.c.
Przykładowo więc sąd może zdecydować o pominięciu dowodu z zeznań świadków zgłoszonych przez wykonawcę robót budowlanych, jeśli w aktach sprawy znajduje się protokół odbioru robót.
Jak skutecznie powołać dowód z zeznań świadków?
Żeby uchronić się przed pominięciem przez sąd dowodu z zeznań świadków należy zatem wyczerpująco uzasadnić konieczność przeprowadzenia takiego dowodu. Strona, której zależy na przeprowadzeniu tego dowodu powinna wykazać, że dowód ten jest niezbędny do wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Można to zrobić np. poprzez wykazanie, że dokumenty znajdujące się w aktach sprawy są ze sobą sprzeczne. Prawidłowe uzasadnienie wniosku o przesłuchanie świadków wymaga jednak zawsze starannej analizy okoliczności faktycznych.
Dlatego już na etapie pozwu lub odpowiedzi na pozew (czy też sprzeciwu od nakazu zapłaty) wskazane jest dokładne przedstawienie okoliczności, których nie da się wyjaśnić innymi dowodami.
Rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym
Zgodnie z art. 458 (6) § 1 k.p.c. na wniosek strony, która nie jest przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, sąd rozpoznaje sprawę z pominięciem przepisów niniejszego działu. Wniosek ten strona może złożyć w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej na piśmie pouczeń, a jeżeli doręczenie pouczeń nie było wymagane – w pozwie albo pierwszym piśmie procesowym pozwanego.
Warto więc rozważyć złożenie powyższego wniosku przez stronę, ponieważ pominięcie przepisów o postępowaniu gospodarczym wyłącza rygorystyczne zasady powoływania dowodów, w tym dowodu z zeznań świadków. Analizując zasadność złożenia tego wniosku, trzeba jednak wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a więc m.in. to, jakimi dowodami dysponuje druga strona i czy zależy nam na jak najszybszym zakończeniu postępowania. Należy także pamiętać, że pominięcie przepisów o postępowaniu gospodarczym wyłącza zastosowanie korzystnego dla powoda art. 458 (13) k.p.c., w myśl którego wyrok sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych w postępowaniu gospodarczym stanowi tytuł zabezpieczenia.
Przeczytaj także:
Jak uzyskać zabezpieczenie w postępowaniu cywilnym
Potrzebują Państwo pomocy w sprawach gospodarczych? Nasza Kancelaria doradza klientom w ramach stałej obsługi prawnej oraz reprezentuje ich w sporach sądowych. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
