Zadaniem ETPC jest ochrona jednostek przed naruszeniem ich praw przez państwa będące stroną Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Jakie sprawy ocenia zatem Trybunał?
- Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności daje jednostkom prawo do wnoszenia skarg przeciwko państwom
- Konwencja chroni m.in. prawo własności prywatnej, prawo do rzetelnego procesu i prawo do odszkodowania za niesłuszne skazanie
- Polskie sprawy przed ETPC mogą dotyczyć takich zagadnień jak przewlekłość postępowania, prawo rodzinne i prawo do rzetelnego procesu
Katalog praw człowieka gwarantowany Konwencją
Państwa, które przystąpiły do Konwencji zobowiązane są do dbania o to, żeby na ich terytorium nie dochodziło do naruszeń wymienionych w Konwencji praw.
W pierwotnym tekście Konwencji wymienione zostały m.in. takie prawa jak:
– prawo do życia (art. 2 Konwencji)
– prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5 Konwencji)
– prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6 Konwencji)
– prawo do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 Konwencji)
– zakaz dyskryminacji przy korzystaniu z praw i wolności wymienionych w Konwencji (art. 14 Konwencji)
Powyższy katalog praw człowieka był w późniejszych latach dodatkowo rozszerzany protokołami do Konwencji. Wśród kolejnych chronionych praw człowieka możemy zatem wymienić także:
– prawo do ochrony własności prywatnej (Protokół nr 1 do Konwencji)
– prawo do swobodnego przemieszczania się (Protokół nr 4 do Konwencji)
– prawo do odszkodowania za niesłuszne skazanie (Protokół nr 7 do Konwencji)
Powyższych praw państwa muszą przestrzegać nie tylko w stosunku do swoich obywateli, ale także wszystkich osób znajdujących się pod ich jurysdykcją. Konwencja chroni zatem również cudzoziemców przebywających w danym kraju, jak i bezpaństwowców.
Przykładowe sprawy przed ETPC dotyczące Polski
Trybunał w Strasburgu wielokrotnie wydawał wyroki w sprawach skierowanych przeciwko Polsce.
Sprawy przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka dotyczące Polski możemy podzielić na kilka kategorii.
Przede wszystkim Trybunał już kilkukrotnie oceniał przewlekłość postępowania przed polskimi sądami. ETPC wydał wyroki na korzyść skarżących w takich sprawach jak:
– Pogorzelec v. Polska (2005 r.) – gdzie stwierdzono przewlekłość postępowania trwającego 17 lat,
– Kudła v. Polska (2000 r.) – w efekcie której w polskim prawie wprowadzona została skarga na przewlekłość postępowania,
– Majewski v. Polska (2005 r.) – w której Trybunał przy ocenie przewlekłości postępowania nakazał branie pod uwagę wszystkich instancji, w których toczyła się sprawa.
Trybunał bardzo często orzeka także w sprawach związanych z prawem rodzinnym. Dla przykładu warto wymienić sprawy takie jak: Brunner v. Polska (2020 r.) o brak możliwości kontaktów z dzieckiem, czy Stochlak v. Polska (2009 r.) dotyczący władzy rodzicielskiej.
Obecnie ETPC rozpoznaje wiele skarg związanych z funkcjonowaniem polskich sądów po zmianach w Krajowej Radzie Sądownictwa, które weszły w życie w 2017 r. W związku z nowym sposobem rekomendowania sędziów przez KRS Trybunał w Strasburgu wydał już kilka orzeczeń korzystnych dla skarżących m.in. w sprawie Rzeczkowicz v. Polska (wyrok w 2021 r.), Dolińska-Ficek v. Polska (2021 r.) oraz Advance Pharma sp. z o.o. v. Polska (2022 r.)
Jeżeli chcą Państwo dowiedzieć się jak złożyć skargę do ETPC i jakie odszkodowanie może przyznać Trybunał w Strasburgu zachęcamy do lektury pozostałych artykułów na temat ETPC przygotowanych przez naszą Kancelarię:
Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Słuszne zadośćuczynienie w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
Zastanawialiście się Państwo nad złożeniem skargi w ETPC? Nasza kancelaria reprezentuje klientów przed Trybunałem w Strasburgu. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
