Nowelizacja ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadza nowe zwolnienie z PCC przewidziane dla osób, które dokonują zakupu swojej pierwszej nieruchomości na rynku wtórnym. W dzisiejszym wpisie omawiamy zmiany, które weszły w życie w dniu 31 sierpnia 2023 r.
- Co do zasady, kupujący mieszkanie z rynku wtórnego zobowiązany jest do zapłaty podatku PCC w wysokości 2% od wartości nabywanego lokalu
- W związku z nowelizacją zwolnienie z PCC obejmuje jednak osoby, które pod dniu 31 sierpnia 2023 r. nabędą pierwszy w życiu lokal mieszkalny
- Nowelizacja przewiduje także opodatkowanie podatkiem PCC transakcji, w ramach których inwestor nabywa więcej niż sześć lokali jednocześnie
Czym jest PCC?
PCC, to potoczna skrócona nazwa podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, jest pobierany od następujących czynności prawnych:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki.
Co istotne, także zmiany umów wymienionych powyżej skutkują koniecznością zapłaty PCC, jeśli jednocześnie powodują podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Warto pamiętać, że obowiązek podatkowy powstaje także wskutek orzeczeń wydanych przez sądy, w tym również polubowne oraz zawartych ugód, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak wyliczone powyżej czynności cywilnoprawne.
Zapłata PCC przy zakupie nieruchomości
Przy zawieraniu umowy sprzedaży nieruchomości obowiązek zapłaty PCC spoczywa na kupującym. Stawka tego podatku wynosi 2% i naliczana jest od wartości nabywanego mieszkania lub budynku. Poboru PCC dokonuje notariusz podczas podpisywania umowy sprzedaży nieruchomości. Wzmianka o tym fakcie zostaje zawsze odnotowana na końcu aktu notarialnego.
Należy jednak pamiętać, że powyższy obowiązek dotyczy tylko nieruchomości nabywanych na rynku wtórnym. W przypadku zakupu nieruchomości od dewelopera, taka transakcja pozostaje opodatkowana podatkiem VAT (wliczonym już w cenę nieruchomości). Objęcie tej umowy podatkiem VAT skutkuje brakiem konieczności zapłaty PCC.
Niezależnie od umowy zakupu nieruchomości, PCC należy uiścić także od czynności ustanowienia hipoteki.
Zwolnienie z PCC przy zakupie pierwszego mieszkania
Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw z dniem 31 sierpnia 2023 r. wprowadziła nowe zwolnienie z PCC.
Obejmuje ono osobę fizyczną lub dokonujące wspólnie zakupu osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z poniżej wymienionych praw ani udział w tych prawach. Ze zwolnienia mogą skorzystać także te osoby, które posiadały przedmiotowe prawa, jeśli udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Przedmiotowe zwolnienie z PCC obejmuje nabycie następujących praw:
- prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące domu jednorodzinnego.
Zasadniczo zwolnienie z PCC dotyczy więc jedynie tych osób fizycznych, które nigdy nie były właścicielami ani współwłaścicielami praw do nieruchomości mieszkalnych. Dotyczy to zarówno praw nabytych odpłatnie, jak i w drodze darowizny.
Należy pamiętać, że omawiane zwolnienie z PCC dotyczy umów zawartych od dnia 31 sierpnia 2023 r. Osoby, które nabyły prawo własności nieruchomości przed tym dniem będą zatem zobowiązane do zapłaty podatku.
Wyższa stawka PCC dla inwestorów
Ustawodawca regulując opisane zwolnienie z PCC, na mocy tej samej nowelizacji wprowadził jednocześnie wyższą stawkę podatku dla podmiotów dokonujących jednoczesnego zakupu wielu nieruchomości.
Stosownie do nowo dodanego art. 7a ustawy o PCC, w przypadku gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu, wynosi 6%.
W efekcie nowelizacji, wyżej wskazane transakcje będą zatem jednocześnie opodatkowane podatkami VAT i PCC.
Przepisy w tym zakresie wchodzą w życie od dnia 1 stycznia 2024 r.
Potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z nieruchomościami? Nasza Kancelaria sporządza i opiniuje umowy. Szczegóły w zakładce prawo budowlane i nieruchomości. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem kancelaria@kancelariafrey.pl
