Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego pozwala na trwanie firmy także po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy, jak powołać zarządcę sukcesyjnego i jakie są jego kompetencje.
- Powołanie zarządcy sukcesyjnego może nastąpić zarówno za życia przedsiębiorcy, jak i po jego śmierci, jednak w obu przypadkach wymaga zgłoszenia do CEIDG
- Zarządca kontynuuje działalność firmy zmarłego przedsiębiorcy za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie
- Zarządca sukcesyjny działa na rachunek spadkobierców przedsiębiorcy i nie odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania firmy
Co robi zarządca sukcesyjny?
Zasady przekazywania firmy następcom po śmierci przedsiębiorcy, określa ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw. Powołanie zarządcy pozwala na tymczasowe kontynuowanie działalności firmy, po śmierci jej założyciela. Co do zasady zarząd sukcesyjny trwa dwa lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Zarząd może być sprawowany nieodpłatnie lub za wynagrodzeniem.
Dzięki ustanowieniu zarządu w mocy pozostają umowy zawarte przez zmarłego przedsiębiorcę, w tym także umowy o pracę. Powołanie zarządcy pozwala spadkobiercom na zapewnienie sobie odpowiedniego czasu na podjęcie decyzji w sprawie odziedziczonego przedsiębiorstwa.
Jak powołać zarządcę sukcesyjnego?
Zarządcą może zostać jedynie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych i wobec której nie orzeczono zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie funkcję zarządcy może sprawować tylko jedna osoba, jednak nie ma przeszkód, żeby powołać kolejną osobę, na wypadek gdyby pierwotny zarządca nie mógł lub nie chciał sprawować swojej funkcji.
Przedsiębiorca według swojego wyboru powołuje zarządcę sukcesyjnego lub zastrzega, że po jego śmierci dotychczasowy prokurent stanie się zarządcą.
Aby skutecznie powołać zarządcę należy:
- sporządzić w formie pisemnej oświadczenie o powołaniu zarządcy
- sporządzić w formie pisemnej oświadczenie o zgodzie na wyznaczenie zarządcy
- zgłosić zarządcę sukcesyjnego do CEIDG
Warto pamiętać, że powołanie zarządcy może nastąpić także po śmierci przedsiębiorcy. W ciągu dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy mogą to zrobić:
- małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku
- spadkobierca ustawowy lub testamentowy, który przyjął spadek
- zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku
Jeśli powołania dokonuje małżonek lub spadkobierca ustawowy to mogą to zrobić jedynie za zgodą osób, których łączny udział w przedsiębiorstwie w spadku jest większy niż 85/100. W tym przypadku powołanie zarządcy przybiera formę aktu notarialnego i to notariusz zgłosi zarządcę sukcesyjnego do CEIDG.
Jakie kompetencje ma zarządca sukcesyjny?
Zarządca sukcesyjny ma zadanie dalej prowadzić firmę zmarłego przedsiębiorcy, a więc wykonuje prawa i obowiązki związane z działalnością zmarłego. W obrocie zarządca posługuje się swoimi danymi oraz dodatkowo oznaczeniem „prowadzący przedsiębiorstwo w spadku pod firmą np. Jan Kowalski w spadku”.
Co szczególnie istotne, zarządca sukcesyjny działa na rachunek spadkobierców przedsiębiorstwa w spadku. Zarządca nie odpowiada osobistym majątkiem za długi przedsiębiorstwa i co do zasady nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte na rachunek spadkobierców przedsiębiorcy w spadku. To właściciele firmy solidarnie odpowiadają za zobowiązania związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.
Należy jednak pamiętać, że spadkobierca będzie odpowiadać za szkody wyrządzone w związku z nienależytym wykonywaniem swoich obowiązków. Odpowiada także subsydiarnie za zobowiązania podatkowe oraz wobec ZUS.
Pierwszym krokiem zarządcy sukcesyjnego powinno być sporządzenie i złożenie przed notariuszem inwentarza przedsiębiorstwa w spadku. Powinien to zrobić niezwłocznie po objęciu swojej funkcji.
Zarządca sukcesyjny ma prawo dostępu do firmowych rachunków bankowych. Zarządca jest zobowiązany także do regulowania należności publicznoprawnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku, takich jak podatek dochodowy, VAT czy akcyza.
Czy można pozwać zarządcę sukcesyjnego za długi firmy?
Zarządca sukcesyjny może pozywać i być pozywany we wszelkich sprawach wynikających z wykonywanej przez zmarłego przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Może także brać udział w postępowaniach administracyjnych i podatkowych. Pozywając zarządcę sukcesyjnego przy oznaczeniu strony trzeba wskazać, że mamy do czynienia z osobą sprawującą funkcję zarządcy sukcesyjnego firmy w spadku. Wskazując numer NIP, należy pamiętać, że numer wcześniej należący do przedsiębiorcy, przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i zarządca może się nim posługiwać do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.
Potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej? Nasza Kancelaria świadczy stałą obsługę firm. Szczegóły w zakładce prawo gospodarcze. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
