W przypadku uwzględnienia skargi, Europejski Trybunał Praw Człowieka może zasądzić na rzecz wnioskodawcy słuszne zadośćuczynienie.
Czym jest słuszne zadośćuczynienie i jak je uzyskać?
Słuszne zadośćuczynienie to rodzaj pieniężnej rekompensaty wypłacanej przez państwo, które zgodnie z wyrokiem Trybunału dopuściło się naruszenia Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Odpowiednia kwota jest przyznawana wyłącznie na wniosek skarżącego złożony w pierwszym piśmie procesowym i odpowiednio udokumentowany. Zgłaszając roszczenie o zasądzenie słusznego zadośćuczynienia należy wykazać, że szkoda poniesiona przez wnioskodawcę pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z naruszeniem Konwencji przez państwo.
Czego można się domagać w postępowaniu przed Trybunałem?
Jak wynika z Artykułu 41 Konwencji o ochronie praw człowieka, słuszne zadośćuczynienie może zostać przyznane celem naprawienia:
1. szkody majątkowej,
2. szkody niemajątkowej,
3. zwrotu kosztów i wydatków poniesionych w związku z postępowaniem.
Skarżącemu przysługuje prawo do naprawienia szkody majątkowej w pełnym zakresie, a więc zarówno naprawienie rzeczywiście poniesionej szkody (damnum emergens), jak i utraconych korzyści (lucrum cessans). Z kolei szkoda niemajątkowa stanowi odpowiednik polskiej krzywdy. Ocenie Trybunału podlega więc w tym przypadku wpływ naruszenia Konwencji na sferę psychiczną skarżącego. Wnioskodawca może ponadto oczekiwać zwrotu usprawiedliwionych kosztów i wydatków związanych z postępowaniem przed Trybunałem. Za uzasadnione uznaje się między innymi wydatki poniesione na uzyskanie pomocy prawnej, czy koszty przesyłania korespondencji w sprawie. Co istotne, w przypadku każdego z ww. roszczeń należy je odpowiednio udokumentować dołączając np. faktury lub rachunki.
Kwota słusznego zadośćuczynienia
Wysokość słusznego odszkodowania jest ustalana przez Trybunał indywidualnie w każdej sprawie. ETPC w pierwszej kolejności bada, czy odszkodowanie w ogóle jest należne, a następnie dostosowuje jego wysokość do rozmiaru naruszenia Konwencji przez pozwane państwo i jego wpływu na prawa jednostki.
Przykładowo, w ostatnich latach, w sprawach toczących się przeciwko Polsce zostały przyznane słuszne zadośćuczynienia w wysokości:
- sprawa Dolińska-Ficek v. Poland –15.000 € (2021 r.)
- sprawa Reczkowicz v. Poland – 15.000 € (2021 r.)
- sprawa Nowakowski v. Poland – 16.250 € (2017 r.)
- sprawa Siermiński v. Poland –17.000 € (2014 r.)
Wykonalność orzeczeń ETPC
Orzeczenia są wykonywane jeśli wyrok jest prawomocny. Ma to miejsce gdy od wyroku nie został w terminie wniesiony wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub gdy Wielka Izba wydała ostateczny wyrok stwierdzający naruszenie Konwencji.
Termin na wykonanie wyroku jest ustalany odrębnie w każdym orzeczeniu, zwyczajowo wynosi on kilka miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku. Państwo, które opóźnia się w spłacie zobowiązania względem skarżącego zobowiązane jest do zapłaty odsetek z tego tytułu.
W Polsce podmiotem odpowiedzialnym za wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Więcej informacji o skardze do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka znajdą Państwo w tym artykule.
Zastanawialiście się Państwo nad złożeniem skargi w ETPC? Nasza kancelaria reprezentuje klientów przed Trybunałem w Strasburgu. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
