W praktyce częstym czynnikiem zniechęcającym do skierowania roszczenia na drogę postępowania sądowego jest długotrwałość procesu. Sprawy potrafią trwać latami, co naraża strony na stres i inne niedogodności. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy, co wpływa na długość postępowania i co można zrobić, gdy proces trwa zbyt długo.
- Na długość postępowania sądowego ma wpływ wiele różnorodnych czynników, a przede wszystkim stopień skomplikowania sprawy, który determinuje ilość czynności podejmowanych przez sąd
- Nie zawsze jednak wina za długotrwały proces spoczywa na sądzie, często to działania i zaniechania stron powodują przedłużenie postępowania
- Jeśli jednak proces bez uzasadnionej przyczyny trwa zbyt długo, stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na przewlekłość postępowania
Czy sąd ma termin na wydanie wyroku?
W niektórych sprawach (np. w postępowaniu zabezpieczającym), przepisy Kodeksu postępowania cywilnego wskazują termin załatwienia sprawy. Terminy te mają jednak charakter instrukcyjny, a to oznacza, że ich przekroczenie nie stanowi naruszenia przepisów przez sąd.
Co wpływa na długość postępowania sądowego?
Wiele okoliczności wpływa na długość postępowania sądowego. Najważniejszym czynnikiem pozostaje przedmiot sprawy. Jeżeli zagadnienie prawne jest skomplikowane, postępowanie będzie trwało dłużej m.in. ze względu na konieczność przeprowadzenia licznych dowodów, czy wyznaczenia kilku terminów rozpraw.
Na czas trwania postępowania ma wpływ także zachowanie samych stron. Zdarza się, że działania stron zmierzają do intencjonalnego przedłużenia postępowania, ale częściej jest to wynik niewiedzy lub zaniedbań np. złożenie nieprawidłowej liczby odpisów pisma, co powoduje konieczność wezwania strony do uzupełnienia braków formalnych. Często strony powołują także liczne dowody i składają wiele pism, co wbrew intencjom stron niekoniecznie przyśpiesza sprawę.
Postępowanie przedłużają także inne niezależne od sądu okoliczności, takie jak konieczność doręczenia pozwu za pośrednictwem komornika w sytuacji, w której nie jest znany aktualny adres pozwanego albo dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.
Czy da się przyśpieszyć sprawę?
O sprawny przebieg postępowania sądowego można zatroszczyć się już w momencie zawierania umowy. Przede wszystkim można zadbać o wprowadzenie w umowie odpowiednich zabezpieczeń (np. weksla), które pozwolą na wystąpienie w pozwie z wnioskiem o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Nakaz ten stanowi tytuł zabezpieczenia i pozwala na wszczęcie egzekucji jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania.
Ponadto, na etapie przedsądowym można zacząć gromadzić stosowną dokumentację. Jest to szczególnie przydatne w postępowaniu w sprawach gospodarczych, w którym sąd może pominąć dowód z zeznań świadka, jeżeli dokumenty są wystarczające do wydania rozstrzygnięcia. Szczegóły dotyczące tego zagadnienia przedstawiamy w tym artykule.
Warto także rozważyć złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia, jeszcze przed wniesieniem pozwu. W praktyce sprawy te rozpoznawane są najszybciej, a powód może mniej stresować się czasem trwania postępowania. Przykładowo, gdy dochodzimy rozwiązania umowy dożywocia, zanim wystąpimy z pozwem możemy wnieść do sądu wniosek o udzielenie zabezpieczenia w postaci zakazu zbywania nieruchomości. W takiej sytuacji pozwany nie będzie mógł zbyć nieruchomości aż do ostatecznego zakończenia postępowania.
Już w trakcie postępowania można także wnioskować o przesłuchanie świadków na piśmie lub przeprowadzenie rozprawy zdalnej, co eliminuje częsty problem kolizji terminów rozpraw z innymi zobowiązaniami świadków.
Co robić, gdy postępowanie trwa zbyt długo?
Może się również zdarzyć, że strony dochowają należytej staranności, a w sprawie nie występują szczególne okoliczności uzasadniające opóźnienie w jej rozpoznaniu. W takim przypadku można rozważyć wniesienie skargi na przewlekłość postępowania, o której mowa w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. O ile na początku nie przyśpieszy to postępowania (akta sprawy muszą zostać przekazane do sądu rozpatrującego skargę), to po pozytywnym rozpatrzeniu skargi, postępowanie będzie nadzorowane przez sąd apelacyjny.
Stronie, której skarga zostanie uznana za uzasadnioną może także zostać przyznana odpowiednia suma pieniężna w związku ze stwierdzeniem przewlekłości.
Potrzebują Państwo pomocy w dochodzeniu roszczeń? Nasza Kancelaria reprezentuje klientów przed sądem w sprawach cywilnych i gospodarczych. Zachęcamy do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl
