Celem ustawy wdrażającej tzw. Dyrektywy cyfrową i Dyrektywę towarową jest poprawa sytuacji konsumentów przy zawieraniu umów o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz umów sprzedaży. Wejście w życie ustawy oznacza nowe obowiązki po stronie przedsiębiorców, nie tylko z branży e-commerce. Będą oni musieli m.in. dostosować stosowane regulaminy i OWU do aktualnych przepisów.

• Do najważniejszych zmian należy skrócenie terminu na odpowiedź na reklamację zgłoszoną przez konsumenta do 14 dni, z dotychczasowych 30 dni
• Ponadto, wprowadzone zostały kryteria pozwalające na jednoznaczne określenie zgodności towaru z umową oraz szczególne uprawnienia konsumenta wynikające z niezgodności towaru z umową
• Regulacji doczekały się także umowy o dostarczanie treści lub usług cyfrowych, w tym również warunki udostępniania ich aktualizacji

Implementacja dyrektyw unijnych

Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe wprowadza do krajowego porządku prawnego dwie unijne dyrektywy:

• dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych tzw. Dyrektywa cyfrowa
• dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającą rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylającą dyrektywę 1999/44/WE tzw. Dyrektywa towarowa

Ww. ustawa rozszerza dotychczasową ochronę konsumentów, a co za tym idzie zwiększa ilość obowiązków przedsiębiorców.

Niedługo wejdą w życie także przepisy implementujące tzw. Dyrektywę Omnibus. O tym, co zmienia Dyrektywa Omnibus przeczytają Państwo w tym wpisie.

Nowelizacja ustawy o prawach konsumenta 2022 r.

Ustawa zmieniająca wprowadza nowe definicje legalne dla takich pojęć jak towar, trwałość, usługa cyfrowa, czy cena. We większości przepisów wyraz „rzecz” zostanie także zastąpiony wyrazem „towar” posiadającym swoją nową definicję legalną.

Ważną zmianą pozostaje skrócenie terminu do rozpatrzenia reklamacji. Przedsiębiorca będzie musiał udzielić konsumentowi odpowiedzi w terminie 14 dni od dnia złożenia reklamacji, a nie jak dotychczas – w czasie 30 dni.

Zgodność towaru z umową

Zupełną nowością jest dodanie rozdziału regulującego kwestie zgodności towaru z umową w przypadku umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta. Przepisów tych nie stosuje się jednak do towaru, który służy wyłącznie jako nośnik treści cyfrowej.

Towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:

• opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji
• przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.

Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową, musi:

• nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk
• występować w takiej ilości i mieć takie cechy, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, w szczególności w reklamie lub na etykiecie,
• być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać
• być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.

Co ważne, przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru.

Przedsiębiorca odpowiada za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od tej chwili.

Reklamowanie towaru niezgodnego z umową

W związku z nowymi przepisami, konsument będzie mógł reklamować towar z powołaniem się na jego niezgodność z umową i żądać jego naprawy lub wymiany.

Przedsiębiorca nie jest jednak związany żądaniem konsumenta w tym zakresie. Może on bowiem dokonać wymiany, gdy konsument żąda naprawy lub naprawy zamiast wymiany, jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy. Natomiast jeśli naprawa i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy, może on odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową.

Sprzedawca powinien dokonać naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od chwili, w której przedsiębiorca został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, uwzględniając specyfikę towaru oraz cel, w jakim konsument go nabył. Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca.

Obniżenie ceny towaru niezgodnego z umową

W przypadku towaru niezgodnego z umową konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, tylko gdy:

• przedsiębiorca odmówił doprowadzenia towaru do zgodności z umową
• przedsiębiorca nie doprowadził towaru do zgodności z umową
• brak zgodności towaru z umową występuje nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową
• brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania z żądania naprawy lub wymiany
• z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

Konsument nie może dowolnie określić kwoty obniżenia. Obniżona cena musi bowiem pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość towaru niezgodnego z umową pozostaje do wartości towaru zgodnego z umową. Sprzedawca zwraca konsumentowi kwoty należne wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia.

Odstąpienie od umowy w związku z niezgodnością towaru z umową

Ustawa ogranicza także prawo konsumenta do odstąpienia od umowy: nie może on odstąpić od umowy, jeżeli brak zgodności towaru z umową jest nieistotny. W razie odstąpienia od umowy konsument niezwłocznie zwraca towar przedsiębiorcy na jego koszt, a przedsiębiorca zwraca konsumentowi cenę w terminie 14 dni od dnia otrzymania towaru.

Sprzedawca dokonuje zwrotu ceny przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.

Umowy o dostarczanie treści lub usługi cyfrowej

Zgodnie z nowymi regulacjami przedsiębiorca zobowiązany jest dostarczyć konsumentowi treść lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Gdy sprzedawca nie dostarczył treści lub usługi cyfrowej, konsument powinien wezwać go do ich dostarczenia. Jeżeli przedsiębiorca nie zrobi tego niezwłocznie lub w dodatkowym, wyraźnie uzgodnionym przez strony terminie, konsument może odstąpić od umowy.

Jednakże konsument może odstąpić od umowy także bez wzywania, jeśli:

• z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie dostarczy treści lub usługi cyfrowej lub
• konsument i przedsiębiorca uzgodnili, że określony termin dostarczenia treści lub usługi cyfrowej miał istotne znaczenie dla konsumenta, a przedsiębiorca nie dostarczył ich w tym terminie

Powyższych zasad nie stosuje się, jeżeli umowa przewiduje dostarczenie treści cyfrowej za pośrednictwem materialnego nośnika, a więc np. na płycie CD.

Zgodność treści i usług cyfrowych z umową

Również kwestia zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową doczekała się regulacji. Treść lub usługa cyfrowa są zgodne z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności ich:

• opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność, funkcjonalność, kompatybilność, interoperacyjność oraz dostępność wsparcia technicznego i aktualizacji
• przydatność do szczególnego celu, do którego są potrzebne konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował

Ponadto treść lub usługa cyfrowa, aby mogły zostać uznane za zgodne z umową, muszą:

• nadawać się do celów, w których zazwyczaj korzysta się z treści lub usługi cyfrowej tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk
• występować w takiej ilości i mieć takie cechy, jakie są typowe dla treści lub usługi cyfrowej tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter treści lub usługi cyfrowej oraz publiczne zapewnienia złożone przez przedsiębiorcę, w szczególności w reklamie lub na etykiecie,
• być dostarczane z akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać
• być zgodne z wersją próbną lub zapowiedzią, które zostały udostępnione konsumentowi przez przedsiębiorcę przed zawarciem umowy.

Przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha treści lub usługi cyfrowej odbiega od ww. wymogów zgodności z umową oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy treści lub usługi cyfrowej.

Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej dostarczanych jednorazowo lub w częściach, który istniał w chwili ich dostarczenia i ujawnił się w ciągu dwóch lat od tej chwili.

Aktualizacje treści i usług cyfrowych

Uregulowania doczekały się także kwestie dotyczące aktualizacji treści i usług cyfrowych. Obecnie przedsiębiorca będzie musiał informować konsumenta o aktualizacjach, w tym dotyczących zabezpieczeń, niezbędnych do zachowania zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarczać je konsumentowi przez czas określony w ustawie.

Jeżeli przedsiębiorca poinformuje konsumenta o aktualizacji i konsekwencjach jej niezainstalowania lub jeśli niezainstalowanie lub niewłaściwa instalacja aktualizacji nie wynikały z błędów w instrukcji instalacji dostarczonej przez przedsiębiorcę, nie będzie odpowiadał on za brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową.

Doprowadzenie treści lub usługi cyfrowej do zgodności z umową

Kolejnym uprawnieniem konsumenta jest możliwość żądania doprowadzenia treści lub usługi cyfrowej do ich zgodności z umową.

Przedsiębiorca może odmówić doprowadzenia treści lub usługi cyfrowej do zgodności z umową, tylko jeśli byłoby to niemożliwe albo wymagałoby dla niego nadmiernych kosztów.

Doprowadzenie treści lub usługi cyfrowej do zgodności z umową powinno nastąpić w rozsądnym czasie od chwili poinformowania przez konsumenta o braku zgodności z umową i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta. Koszty doprowadzenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej do zgodności z umową ponosi przedsiębiorca.

Oświadczenie o obniżeniu ceny treści lub usługi cyfrowej lub o odstąpieniu od umowy

Następnym z uprawnień konsumenta jest możliwość złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny lub o odstąpieniu od umowy o dostarczenie treści lub usługi cyfrowej.

Konsument jest uprawniony do złożenia takiego oświadczenia, gdy:

• doprowadzenie do zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową jest niemożliwe albo wymaga nadmiernych kosztów
• przedsiębiorca nie doprowadził treści lub usługi cyfrowej do zgodności z umową
• brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową występuje nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić do zgodności z umową
• brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez żądania doprowadzenia do zgodności z umową
• z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on treści lub usługi cyfrowej do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

Konsument nie może jednak odstąpić od umowy, jeżeli treść cyfrowa lub usługa cyfrowa są dostarczane w zamian za zapłatę ceny, a brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową jest nieistotny.

Również w tym wypadku obniżenie ceny musi pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość treści lub usługi cyfrowej niezgodnej z umową pozostaje do wartości treści lub usług zgodnych z umową. Przedsiębiorca zwraca konsumentowi kwoty należne wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia.

Sprzedawca musi dokonać zwrotu ceny należnej wskutek skorzystania z prawa odstąpienia od umowy lub obniżenia nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy lub obniżeniu ceny. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu ceny przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.

Potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej? Nasza Kancelaria doradza przedsiębiorcom z branży e-commerce. Szczegóły w zakładce prawo gospodarcze. Zachęcamy także do kontaktu pod adresem: kancelaria@kancelariafrey.pl